ก๊วนซอฟท์แวร์ </softganz> SoftGang (Gang Software)

ผมรู้ตัวเองมาตลอดว่าเป็นคนนำเสนอไม่เก่ง ถึงขั้นไม่ได้เรื่อง คงมาจากเหตุหลาย ๆ ด้าน เช่น สรุปประเด็นไม่เก่ง เรียงประเด็นนำเสนอไม่ได้ ให้เวลากับการเตรียมตัวนำเสนอน้อย ข้อมูลไม่แน่น ฯลฯ

ได้ไปอ่านบทความจาก blog ของคุณพัชร เรื่อง วิธีพรีเซ้นท์ของ Steve Jobs เลยขออนุญาตนำมาเก็บไว้เพื่อให้ตนเองได้ระลึกและฝึกฝนตนเองให้ดียิ่งขึ้น

เรื่องราวที่คุณพัชรกล่าวไว้มีอย่างนี้

วิธีพรีเซ้นท์บท YouTube อันนี้ทำได้เข้าใจง่ายดี

หลายคนคงเคยดู presentation zen มาแล้ว แต่ทุกวันนี้เราก็มีโอกาสพรีเซ้นท์กันมากขึ้นในยุคกูรูอุปโลกครับ   ดังนั้นมาทวนกันหน่อยก็ไม่เสียหาย (บทความ fwd มาจากเพื่อนชื่อ Bhasidt Chaiwatsophon สวนกุหลาบ 113 ถ้าคนแปลตัวจริงอ่าน บอกผมด้วยนะครับ ผมพยายามหาแล้วนะ -_-)

วิธีพรีเซ้นท์ของ Steve Jobs

องก์ที่ 1 : สร้างเรื่องราว

วางแผนแบบ Analog

• การนำเสนอต้องเริ่มบน "กระดาษและปากกา"

• ใช้เวลา 90 ชั่วโมงสำหรับการนำเสนอ 1 ชั่วโมง และความยาวสไลด์ไม่เกิน 30 หน้า และจงใช้เวลาสร้าง slide เพียง 1/3 ของเวลาทั้งหมดเท่านั้น (ใช้เวลา 27 ชั่วโมงสำหรับการค้นคว้าความรู้จาก "ผู้เชี่ยวชาญ" เรียบเรียงไอเดีย ประสานงานกับเพื่อนร่วมงาน และร่างโครงร่างในการนำเสนอ)

  สิ่งที่จะสร้างจินตนาการให้ผู้ฟังคือ "เรื่องราว" ไม่ใช่ "slide"

• Bullet & numbering ไม่ใช่สิ่งที่ทำให้ผู้ฟัง "จดจำและนำไปปฏิบัติ" (หากอยากใช้เอาไปใช้เอง ในเรื่องรายการของที่จะซื้อในชีวิตประจำวัน)

องค์ประกอบสำหรับการนำเสนอที่ดี

• Headline - ไอเดียที่อยากให้ผู้ฟังจำ ทำให้ง่าย (ไม่ควรเกิน 140 ตัวอักษร)
• คำประกาศที่มาจากใจรัก - มีอารมณ์ร่วม หรือรักในสิ่งที่จะพูด (ต้องมี passion ก่อน)
• ข้อความหลัก 3 คำ - เพราะผู้ฟังจะจำได้แค่ 3-4 คำ เท่านั้น
• ใช้การเปรียบเทียบและอุปมาอุปไมย - เพื่อช่วยให้ผู้ฟังเข้าใจแนวคิดของเรา
• มีการสาธิต (Demonstration) - เลือกสาธิตสิ่งที่น่าสนใจที่สุดให้เห็น แทนที่จะมานั่งอธิบาย
• หุ้นส่วน (Partner) - แบ่งปันพื้นที่หรือเวทีให้ Partner เราเสมอ (ไม่จำเป็นต้องโชว์เดี่ยว)
• หลักฐานจากลูกค้า - สิ่งที่ผู้คนเชื่อสุดคือ "Word of Mouth", เอาคำพูดลูกค้ามาเป็นส่วนในการนำเสนอ
• Video Clip - ควรจำว่าความยาวเฉลี่ยของคลิปใน YouTube คือ 2.5 นาที
• ใช้ Presentation หรืออุปกรณ์ประกอบ และดูก่อนแล้วค่อยเล่า (Show-and-Tell) - เหตุผล "โดยมากมนุษย์จะเรียนรู้จากการดู, ฟัง และสัมผัส - แต่จะใช้ "ดู" มากที่สุดก่อน" ข้อควรจำ - slide หรืออุปกรณ์เล่าเรื่องราวไม่ได้ คนเล่าเรื่องราวคือ "คุณ" เท่านั้น

ตอบคำถามที่สำคัญที่สุด

• เริ่มต้นที่ "สร้างประสบการณ์กับลูกค้าก่อนแล้วค่อยย้อนกลับมาที่สินค้าของเรา"
• Focus ที่การขาย "ประโยชน์ของสินค้า" ไม่ใช่ "ตัวสินค้า"
• หลีกเลี่ยงการพูดถึงแต่เรื่องของตัวเอง และคำศัพท์เฉพาะกลุ่ม
• ตอบคำถามให้ชัดเจนที่สุดระหว่างนำเสนอ (มีการกล่าวย้ำซ้ำๆ แบบเนียนๆ อย่างน้อย 2 ครั้ง)

ตั้งจุดมุ่งหมายให้สูงที่สุด

• "ทำตามใจรักของคุณ ทำในสิ่งที่คุณรัก แล้วเงินทองจะตามมาเอง คนส่วนใหญ่ไม่เชื่อในเรื่องนี้ แต่มันเป็นความจริง"  - Oprah Winfrey
• ต้องมี "มาดเสน่ห์ของความเป็นผู้นำ", "คิดให้แตกต่าง"
• "แม้คุณจะประสบความสำเร็จทางการเงินในงานที่คุณเกลียดได้ แต่จำไว้คุณไม่มีวันเป็นนักสื่อสารที่จะจุดประกายให้กับคนอื่นได้เลย ความมีใจรัก คือจุดมุ่งหมายสูงส่งที่อยากจะทำให้โลกนี้น่าอยู่มากขึ้น สร้างความแตกต่างให้กับทุกอย่าง" - Carmine Gallo

คิดคำพาดหัวในแบบเดียวกับการเขียน Twitter

• น้อยกว่าเท่ากับ 140 ตัวอักษรสำหรับ Headline/vision/product or services (ตรงประเด็น จำง่าย และนำเสนอประโยชน์ส่วนบุคคล) ตัวอย่าง - "1,000 เพลงในกระเป๋าคุณ"
• เอา Headline ของคุณมาใช้ซ้ำๆ แบบเนียนๆ ในการสนทนา และวัสดุทางการตลาดต่างๆ " presentation, publication, clipping-news หรือ website เป็นต้น
• "Headline เป็นคำประกาศวิสัยทัศน์ในอนาคตที่ดีกว่าเดิมของผู้ฟัง ไม่ใช่ คุณ"

เขียนแผนที่เส้นทาง (Roadmap)

• ใช้กฎกลุ่มละ 3 ในการนำเสนอ เช่น Agenda มี 3 ข้อหลัก หรือ แบ่งการสาธิตใดๆ เป็น 3 ช่วง (เหตุผล - นักวิทยาศาสตร์บอกว่าเราสามารถจดจำตัวเลขได้ดีเพียง 3-4 หลักเท่านั้น)
• ไม่ว่าจะมีไอเดียในการนำเสนอเยอะแค่ไหน ให้จำไว้ "จัดกลุ่ม" มันเป็น 3 กลุ่ม แล้วนำมันไปอธิบาย Roadmap ในการนำเสนอของคุณ
• เพิ่มวาทศิลป์ในแต่ละข้อความ เช่น ใช้หลักเปรียบเทียบ อุปมาอุปไมย หรือเสียงสนับสนุนจากบุคคลที่ 3

เปิดตัวศัตรู (Competitor/Problem)

• "Problem + Solution = Classical of Steve jobs"
• "ไม่มีใครจะมาสนใจว่าสินค้าจะดีแค่ไหนอย่างไร พวกเขาใส่ใจเฉพาะสิ่งที่จะมาแก้ปัญหาของเขา และช่วยทำให้ชีวิตของเขาสบายขึ้นเท่านั้น"
• ตอบข้อความเหล่านี้ให้ได้ (1) คุณกำลังทำอะไร? (2) คุณจะแก้ปัญหาอะไร? (3) คุณแตกต่างจากคนอื่นอย่างไร? (4) ทำไมฉันต้องใส่ใจคุณด้วย?

เปิดตัวฮีโร่ (Solution)

• พยายามอธิบายปัญหาและทางแก้ไขให้ได้ใน 30 วินาที
• หลีกเลี่ยงการใช้ข้อมูล สถิติ และศัพท์เฉพาะที่อาจทำให้ผู้ฟังอาจเกิดอาการสมองชาระหว่างนำเสนอ
• เคารพกฎ 10 นาที - ให้สมองของผู้ฟังได้พักบ้าง (ผู้ฟังจะลดความตั้งใจฟังหลังฟังไป 10 นาที)

องก์ที่ 2 : ส่งมอบประสบการณ์

เปิดช่องทางให้กับความเป็นเซ็นที่อยู่ภายใน

• "ความเรียบง่ายคือสุดยอดของความลึกล้ำ" - Leornado Davinci
• "No Bullet" เน้นภาพ และเรียบง่าย
• "Multimedia Presentation Principle" - นำเสนอคำพูดพร้อมรูปภาพ
• "Contiguity Principle" (หลักการอยู่ชิดติดกัน) -  วางข้อความและภาพให้ชิดติดกันดีกว่าแยกกัน
• "Split-Attention Principle" (หลักการแบ่งความตั้งใจ) - อย่าให้ผู้ฟังมาอ่านข้อความบนจอเอง ให้เล่าให้ฟัง (ไม่ใช่อ่านให้ฟัง)
• "Coherence Principle" (หลักการสัมพันธ์เป็นหนึ่งเดียว" เมื่ออธิบายด้วยสื่อผสม การใช้ข้อความและรูปภาพน้อย จะดีกว่าการใช้ข้อความและรูปภาพมากเกินไป (อย่าใส่ข้อความหรือรูปในทุกๆ พื้นที่ของ slide)

ตกแต่งตัวเลขของคุณ

• "เฉพาะเจาะจง ตรงประเด็นและสอดรับบริบท เช่น iPhone 3Gs เร็วเป็นสองเท่าด้วยราคาครึ่งเดียว เป็นต้น
• จำไว้ "ตัวเลขที่คุณนำไปใช้เสนอจะมีผลต่อผู้ฟังไม่มาก เว้นแต่คุณจะทำให้มันมีความหมายขึ้นมาได้" "ตัวเลขที่ปราศจากบริบทนั้นไม่สามารถสร้างความประทับใจใดๆ ได้"

ใช้ศัพท์แสงที่สะใจ

• เช่น วิธีที่จ็อบส์อธิบายการโหลดเพลงลง iPod, นิตยสาร Fortune, Nov 2001 - "เสียบมันเข้าไป…อืมมมม…เสร็จแล้ว…"
• เลือกใช้ถ้อยคำที่สะท้อนบริการ Brand หรือสินค้าออกมาได้ดีที่สุด (แต่หลีกเลี่ยงการใช้ศัพท์เฉพาะวงการ)
• "สนุกสนานกับการใช้ถ้อยคำ และแสดงออกถึงความตื่นเต้นกระตือรือร้นต่อสินค้าที่กำลังนำเสนอ"

แบ่งปันเวที

• จำไว้ "สมองต้องการความหลากหลาย" จำไว้ไม่ว่าคุณจะเก่งหรือดังแค่ไหนก็ไม่อาจทำให้ผู้ฟังจดจ่ออยู่ได้นานโดยไม่เหลือบไปมองนาฬิกาเลย
• สิ่งที่คุณไม่รู้ดี - แบ่งปันเวทีให้คนอื่น ไม่จำเป็นต้อง Solo คนเดียวทั้งหมด
• กล่าวขอบคุณ "เพื่อนพนักงาน Partner และลูกค้าของคุณต่อสาธารณะเสมอ"

ใช้อุปกรณ์ในการนำเสนอของคุณ

• เกณฑ์การสาธิตที่ดี คือ สั้น-เรียบง่าย-ตรงจุด-กระชับ-ได้สาระ
• ให้บางสิ่งบางอย่างกับผู้ฟังให้ได้เรียนรู้ทั้ง - ดู/ฟัง/สัมผัส

เปิดช่วง "โอ้แม่เจ้า"

• "ผู้คนจะลืมสิ่งที่คุณพูด ผู้คนจะลืมสิ่งที่คุณทำ แต่ไม่มีวันลืมความรู้สึกที่เกิดขึ้นจากคุณ" - Maya Angekou
• ใช้การเล่าเรื่องของคุณ เปิดเผยข้อมูลใหม่ๆ ที่ผู้ฟังคาดไม่ถึง หรือใช้การสาธิตที่จะสร้างความทรงจำที่ดีให้กับกลุ่มผู้ฟัง
• "นวนิยายที่ดีจะไม่เผยพล็อตเรื่องทั้งหมดออกมาแต่แรก แต่จะค่อยๆ เปิดเผยออกมาทีละน้อยอย่างน่าติดตาม ตามลำดับ"

องก์ที่ 3 : ขัดเกลาและฝึกซ้อม

เทคนิคการครองเวที (ควรเปิด YouTube ดูการนำเสนอของ Jobs)

• ลักษณะเด่นที่ทำให้จ๊อบส์ครองเวทีในการนำเสนอได้ คือ ทีท่าที่น่าเกรงขาม น้ำเสียง ท่าทาง และภาษากายที่บ่งบอกถึงอำนาจ ความมั่นใจ และพลัง
• "เน้นคำสำคัญในทุกย่อหน้า และเน้นเป็นพิเศษกับคำที่สำคัญที่สุดในประโยค รวมถึงออกท่าทางและใช้มือประกอบการพูด (Body Language)" - ลองหา clip ใน YouTube ของ Steve Jobs

เทคนิค 3 ประการที่จะช่วยพัฒนาภาษากาย (Body Language)

• "สบตา" - สบตากับผู้ฟัง และอ่านข้อความจาก slide หรือ Note ที่จดมาให้น้อยที่สุด (ต้องฝึกมากหากอยากทำได้เนียน)
• "ยืนในท่าเปิด" - อย่าไปยืนหลังโพเดียม หรือเอามือมาประสานไว้ข้างหน้า "การยืนในท่าเปิด" หมายถึง ต้องไม่นำอะไรมาขวางกันระหว่างผู้นำเสนอกับผู้ฟัง
• "ใช้มือประกอบการพูด" - การทำให้มือสองข้างอยู่นิ่งๆ ไม่ขยับไปไหนเลยทำให้คุณดูแข็ง เกร็ง และเป็นงานเป็นการมากเกินไป และบางทีอาจทำให้คุณดูแปลกได้
• มีงานวิจัยสนับสนุนว่า "นักพูดที่มีความสามารถพิเศษเหนือผู้อื่นมักจะออกท่าทางมากกว่าผู้พูดทั่วไป (McNeill, 1980)
• อย่างไรก็ตามต้องฝึกฝนให้ออกท่าทางงอย่างเป็นธรรมชาติ และไม่เยอะเกินไปหรือน้อยเกินไป

การพูดอย่างมีสไตล์ - เล่าเรื่องให้ได้ด้วยน้ำเสียง และอารมณ์ที่เหมาะเจาะ สิ่งที่ต้องคำนึง

• เสียงสูง-ต่ำ - อย่า monotone
• มีการหยุดเว้นช่วง - การสร้างอารมณ์ได้ดีคือหยุดเว้นช่วงในจังหวะที่เหมาะสม
• ระดับความดังของเสียง - ตัวอย่างของ Jobs
• มักใช้เสียงดังเร้าอารมณ์เมื่อเปิดตัวสินค้าใหม่มาแรง
• ใช้การลดเสียงให้ค่อยในช่วงการสร้างความอยากรู้อยากเห็นก่อนประกาศเรื่องสำคัญ และเร่งเสียงให้ดังขึ้นเมื่อมาถึงจุดสำคัญ
• ระดับความเร็ว - พูดเป็นความเร็วปกติ แต่พูดให้ช้าลงเมื่อถึง "Headline" และ "ข้อความที่สำคัญ"
• วิธีการฝึกที่ดี - ให้บันทึกการพูดของตัวเองไว้ เพื่อดูการพูดและ Body language (การฟังวิธีการพูดของตัวเองคือวิธีการที่ดีที่สุดในการพัฒนาการนำเสนอของคุณเอง"

ทำให้มันดูเป็นเรื่องง่าย

• การฝึกซ้อมเพื่อการพัฒนา คือ หัวใจสำคัญที่สุด
• ฝึกตอบคำถามที่ไม่รู้ล่วงหน้า
• คิดคำถามที่น่าจะถูกถามให้มากที่สุด
• แยกประเภทคำถามที่คิดขึ้นมาได้
• หาคำตอบที่ดีที่สุดแยกตามประเภทคำถามที่ถูกแยก
• ฟังคำถามให้ดี จับคำหลักให้ได้
• สบตาผู้ถามพร้อมตอบด้วยความมั่นใจ

แต่งกายให้เหมาะสม

• ใส่เสื้อผ้าให้เหมาะกับกาลเทศะและสถานที่ (ข้อคิด - ผู้นำที่ยิ่งใหญ่จะแต่งตัวดีกว่าคนในห้องเล็กน้อย)
• แต่งตัวให้เหมือนผู้นำที่คุณอยากเป็น ไม่ใช่ตำแหน่งที่คุณเป็น

โยนสคริปต์ทิ้งไป

• "อย่าอ่าน Note เวลานำเสนอ!!!"
• 5 ขั้นตอนในการโยนสคริปต์ทิ้งไป
  • เขียนไอเดียแบบเต็มประโยคในช่อง Note ใน PowerPoint อย่างง่ายๆ เอาให้ง่ายอย่าให้เกิน 4-5 ประโยค
  • Highlight ข้อความสำคัญ และ "ซ้อมๆๆ"
  • หลังซ้อมๆๆๆ ให้กลับมาลบข้อความส่วนเกินใน Script ทิ้งไป ให้เหลือเพียงข้อความสำคัญเพื่อเตือนความทรงจำเท่านั้น
  • จำไว้ "1 ไอเดียสำคัญ ต่อ 1 slide เท่านั้น"
  • สุดท้ายฝึกซ้อมการนำเสนอทั้งหมดโดยไม่ใช้ Note อาศัยแค่ slide เป็นตัวบอกบท ซ้อมพูดแต่ละ slide อย่างน้อย 4 ครั้ง

สนุก

• เข้าใจคำว่า "สาระบันเทิง" = สาระ + บันเทิง (เคล็ดลับ - ขอให้สนุกกับมันก่อน แล้วสาระบันเทิงก็จะตามมาเอง)
• หากเกิดปัญหาขึ้นระหว่างที่เรานำเสนอ "ไม่จำเป็นต้องบอกขอโทษ" แต่ให้ยอมรับว่ามีปัญหา ยิ้ม และเดินหน้าต่อไป (อย่าทำให้รู้สึกเป็นเรื่องใหญ่) - หมายเหตุ : ลองดู YouTube การเปิดตัว iPhone ในงาน Mac World 2007 ตอนที่พูด Market Opportunity ดูว่าจ็อบส์ทำอย่างไรตอน slide ค้าง
• เปลี่ยนมุมมองของคุณใหม่เสีย เมื่อมีบางอย่างไม่ได้เป็นไปตามแผนการที่วางไว้ ก็ไม่จำเป็นว่ามันคือ "ความผิดพลาด" จงรักษาภาพใหญ่ในการนำเสนอไว้ สนุกสนาน และปล่อยให้เรื่องหยุมหยิมผ่านไป

steve jobs present

ภาพจาก wired

ที่มา ipattt.com